Problemen met de geestelijke gezondheid op het werk zijn vaak taboe en werknemers houden zich op de achtergrond. In feite wordt geestelijke gezondheid op het werk vaak op de lange baan geschoven, verwaarloosd en onderbehandeld. De COVID-19 pandemie heeft het echter mogelijk gemaakt om opnieuw na te denken over geestelijke gezondheid op het werk. Het heeft nieuwe vragen opgeworpen en de noodzaak van betere zorg benadrukt. 

Veel factoren hebben invloed op onze geestelijke gezondheid op het werk. Het is een complexe kwestie, zeker in de hyperverbonden, snel veranderende wereld van vandaag. Daarom moeten we goed nadenken over hoe we een solide strategie kunnen ontwikkelen om beter om te gaan met werknemers die problemen ervaren zoals burn-out, depressie of angst op het werk. 

Dit proces bestaat uit 3 fasen:  

• Inzicht in geestelijke gezondheid 
• Inzicht in de factoren die het kunnen beïnvloeden
• Herkennen van psychische problemen op de werkplek 

Geestelijke gezondheid definiërenvoor beter management op het werk

Ondanks de moeilijkheid om geestelijke gezondheid te definiëren vanwege het brede karakter ervan, is de WHO erin geslaagd om het te karakteriseren als "een staat van welzijn die mensen in staat stelt om zichzelf te ontplooien, om te gaan met de stress van het leven, productief werk te doen en bij te dragen aan hun gemeenschap". 

Op het werk hangt dit welzijn af van veel factoren, zoals de gezondheid van het bedrijf, de sfeer tussen collega's, de arbeidsomstandigheden en het gevoel van veiligheid. De opkomst van het begrip welzijn en de bezorgdheid over de arbeidsomstandigheden werden geaccentueerd door de COVID-19 pandemie, toen veel werkgevers geconfronteerd werden met de toenemende malaise onder hun werknemers. De belangrijkste uitdaging is om een evenwicht te vinden in de geestelijke gezondheid van werknemers binnen hun professionele structuur.  

Vanuit dit oogpunt kunnen we 2 concepten onderscheiden om dit mentale evenwicht in relatie tot werk te definiëren: levenskwaliteit en welzijn. 

• Kwaliteit van leven komt overeen met "een gevoel van welzijn op het werk dat collectief en individueel wordt ervaren en dat de sfeer, de bedrijfscultuur, de interesse in het werk, de arbeidsomstandigheden, het gevoel van betrokkenheid, de mate van autonomie en empowerment, gelijkheid, het recht om fouten te maken, erkenning en waardering voor het geleverde werk omvat".  

• Welzijn op het werk verwijst naar een meer globale benadering, die zowel fysieke als mentale gezondheid kenmerkt door tevredenheid en een gevoel van voldoening op het werk te definiëren. 

‍

Hoe stel je levenskwaliteit op het werk of QWL voor? 

‍

‍

De oorzaken van geestelijke gezondheidsproblemen op het werk 

Hoewel het een positief sociaal aspect heeft, kan werk een bron van stress en angst worden. Een overdaad aan werk, een omgeving van spanning en conflicten of een gebrek aan autonomie kan leiden tot een verlies aan motivatie bij de werknemer. 

Volgens het laatste rapport van de Pierre Deniker Foundation heeft 22% van de werkende Fransen last van geestelijke gezondheidsproblemen. Uit het rapport blijkt dat vrouwen er zelfs meer last van hebben dan mannen: 26% voor vrouwen en 19% voor mannen. 

Het is duidelijk dat de eerste stap in het voorkomen van geestelijke gezondheidsproblemen het identificeren en begrijpen ervan is. Hier volgt een lijst met enkele risicofactoren: 

• Intensiteit en werktijd: een gebrek aan zicht op het werk en de uit te voeren taken, toegewezen doelstellingen die moeilijk te bereiken zijn, lange en intensieve werkdagen, een gebrek aan rust, van werknemers verwachten dat ze altijd op hun best presteren... Dit alles legt een grote mentale druk op en is nadelig voor de motivatie en productiviteit,
• Emotionele eisen : slechte communicatie tussen werknemers en werkgevers kan spanningen veroorzaken en stress op het werk verhogen,
• Gebrek aan verantwoordelijkheid en autonomie: autonomie op het werk is een vertrouwensfactor voor werknemers, die zich gelukkiger kunnen voelen als ze taken krijgen waarbij ze het gevoel hebben dat ze belangrijk zijn. Als werknemers niet noodzakelijkerwijs verantwoordelijkheid krijgen, kan er een zeker gebrek aan motivatie optreden, wat kan leiden tot vermoeidheid en soms zelfs werkgerelateerde geestelijke gezondheidsproblemen, 
• Sociale omgeving op het werk: de omgeving waarin werknemers werken heeft een directe invloed op hun welzijn. Zo creëren goede relaties tussen collega's op kantoor een gevoel van saamhorigheid en vertrouwen, wat essentieel is voor hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Omgekeerd kunnen een slechte sfeer en conflicten leiden tot volledige demotivatie en de wens om de werkplek te verlaten om aan negatieve gevoelens te ontsnappen.

‍

Naar erkenning van psychische problemen op het werk 

De COVID-19 crisis bood een nieuw perspectief op psychische stoornissen op de werkplek, in het bijzonder door de noodzaak naar voren te halen om werknemers die op afstand werken te ondersteunen. De verschillende opsluitingen hebben de werkpraktijken ingrijpend veranderd en invloed gehad op de mentale toestand van werknemers die soms overwerkt zijn door thuis te werken. 

Maar geef de hoop niet op! De wereld van het werk verandert voortdurend. Vandaag de dag suggereren de opkomst van bedrijven die hun werknemers willen ondersteunen en helpen, de organisatie van conferenties gewijd aan welzijn op het werk en de vermenigvuldiging van middelen die verband houden met de bevordering van geestelijke gezondheid op het werk dat geestelijke gezondheid de komende jaren een belangrijk onderwerp zou kunnen worden. Managers, organisaties en werknemers worden zich steeds meer bewust van het belang van geestelijke gezondheid op het werk en de noodzaak om deze te bevorderen. Kwesties met betrekking tot de kwaliteit van het arbeidsleven worden steeds meer onderdeel van het professionele taalgebruik. 

Ook de overheid kan een drijvende kracht zijn achter deze mentaliteitsverandering. De erkenning van psychische aandoeningen op het werk, zoals burn-out, depressie en andere aandoeningen, is belangrijk omdat hierdoor het recht op schadevergoeding ontstaat. In 2015 werd burn-out bijvoorbeeld erkend als beroepsziekte in Frankrijk, en dit is ook het geval in België, dat burn-out erkende op 13 juli 2006 (MB1/09/2006).

Op internationale schaal worden organisaties zich ook bewust van de noodzaak van beleid ter ondersteuning van geestelijke gezondheid en werkgelegenheid. De OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) publiceerde bijvoorbeeld in 2016 een reeks wereldwijde principes, zoals de aanbeveling van de Raad over een geïntegreerd beleid voor geestelijke gezondheid, vaardigheden en werkgelegenheid. De aanbevelingen zijn bedoeld om maatregelen te bevorderen om de gevolgen aan te pakken die geestelijke gezondheidsproblemen kunnen hebben op onderwijs, gezondheid, werkgelegenheid en het sociale leven. 

Om meer te weten te komen over hoe je de geestelijke gezondheid op het werk kunt verbeteren, nodigen we je uit om het artikel met de titel "De 4 pijlers voor een beter beheer van de geestelijke gezondheid op het werk".

‍